24 marca Światowy Dzień Gruźlicy

Napisany przez Cusmar, Napisano w Sami o sobie, Wiadomości

24 marca Światowy Dzień Gruźlicy

Zapadalność na gruźlicę w naszym kraju wynosi 16,7 przypadków na 100 000 ludności. Zgodnie z definicją Europejskiego Centrum do Spraw Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) taką zapadalność, czyli niższą niż 20 zachorowań na 100 tysięcy ludności, określa się jako niską. Jednak dopiero przy zapadalności poniżej 10 osób na 100 000 można mówić o zbliżaniu się do fazy eliminacji choroby. Taka sytuacja występuje w 22 krajach Europy, a najniższa zapadalność jest w Islandii- tylko 2,1 osoby na 100 000. Rezygnacja z powszechnych szczepień przeciwko gruźlicy w Polsce mogłaby mieć groźne konsekwencje dla zdrowia publicznego.

W Polsce chorują przede wszystkim osoby starsze, które zetknęły się z chorobą
w młodości, a zachorowanie należy wiązać z obniżeniem odporności w podeszłym wieku. Zachorowania u dzieci i młodzieży występują rzadko. Nie oznacza to jednak, że można, jak postulują niektórzy, zrezygnować z powszechnych szczepień dzieci na gruźlicę: „Szczepienia chronią przede wszystkim małe dzieci przed najgroźniejszymi postaciami gruźlicy, takimi jak gruźlica opon mózgowo-rdzeniowych i prosówka gruźlicza, które w wielu przypadkach kończą się śmiercią – wyjaśnia portalowi www.zaszczepsiewiedza.pl profesor Maria Korzeniewska-Koseła z Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie – Szczepienie noworodków już w pierwszej dobie życia ma proste uzasadnienie: dzieci przebywają wtedy
w środowisku bezpiecznym, wolnym od choroby. Szczepienie chroni je przed gruźlicą, z którą potencjalnie dziecko może spotkać się po wyjściu ze szpitala, w najbliższym środowisku domowym”. Ostatni raz zgony z powodu gruźlicy u osób poniżej 14 roku życia zanotowano
w 2011 roku, kiedy to zmarło 3 dzieci. Przed wprowadzeniem szczepień powszechnych
w połowie lat pięćdziesiątych, śmiertelność była bardzo wysoka: w 1950 roku z powodu gruźlicy umarło ponad 3 tysiące dzieci do 14 roku życia.  Badania naukowe nie potwierdzają jednoznacznie skuteczności szczepienia przeciwko gruźlicy u osób dorosłych, ale są kraje, takie jak Wielka Brytania, gdzie szczepi się wybrane grupy zawodowe, na przykład pracowników służby zdrowia, wychodząc z założenia, że potencjalna ochrona jest zawsze lepsza niż jej całkowity brak.

Jak podkreśla profesor Korzeniewska- Koseła, wpływ na niską zapadalność na gruźlicę mają nie tylko szczepienia ochronne, ale także poprawa warunków i jakości życia w Polsce oraz Europie: „Sytuacja epidemiologiczna gruźlicy w Polsce w latach powojennych była bardzo zła, nieporównywalnie gorsza niż w krajach zachodniej Europy. Jeszcze w 1985 roku zapadalność na gruźlicę w Polsce była jak w Danii w końcu lat czterdziestych XX wieku (60 zachorowań na 100 000)” – dodaje. O poprawie sytuacji epidemiologicznej najlepiej świadczy niska zapadalność pośród dzieci oraz ludzi młodych. Nie oznacza to jednak, że Polska jest wolna od gruźlicy: „Rezygnacja ze szczepień masowych i przejście tylko na szczepienia wybranych grup, mogłaby nieść ryzyko zwiększenia liczby zachorowań”- mówi profesor Korzeniowska-Koseła.

 

5 faktów, o gruźliczy, które powinieneś znać

  1. Odkrywcą bakterii powodujących gruźlicę był niemiecki mikrobiolog Robert Koch (1843-1910) Koch, który zajmował się w swojej pracy badawczej przede wszystkim gruźlicą, cholerą oraz wąglikiem, uważany jest, obok Ludwika Pasteura, za jednego
    z twórców mikrobiologii lekarskiej. Za odkrycie prątka gruźlicy w  1882 roku oraz badania nad tą chorobą, naukowiec otrzymał Nagrodę Nobla w roku 1905. Dzień ogłoszenia odkrycia prątka gruźlicy, 24 marca, został upamiętniony przez WHO i co roku obchodzony jest jako Światowy Dzień Gruźlicy.
  2. W 1921 roku wynaleziono szczepionkę przeciw gruźlicy. Szczepionka BCG (Bacillus Calmette-Guérin) została opracowana we Francji przez Alberta Calmette’a i Camille’a Guérina.  Skuteczność szczepionki wynosi około 80%[1],
    w przypadku noworodków i małych dzieci pozwala ustrzec się przed najgroźniejszymi postaciami choroby, prowadzącymi często do śmierci.
  3. Choć w Europie gruźlica nie stanowi już poważnego zagrożenia, to na świecie wiele krajów zmaga się z jej poważnymi konsekwencjami. Według Światowej Organizacji Zdrowia, prątkiem gruźlicy jest zakażonych ponad 2 miliardy osób. Najgorsza sytuacja epidemiologiczna gruźlicy jest w krajach Trzeciego Świata w Azji i w Afryce, gdzie wskaźniki zachorowalności sięgają 100-300 przypadków na 100 tysięcy mieszkańców. Gruźlica jest obok AIDS główną przyczyną zgonów z powodu chorób zakaźnych na świecie (ponad 2 miliony osób rocznie)[2].Ponad 95% zachorowań występuje w krajach rozwijających się Azji, Afryki, a także Brazylii i Rosji. Ponad połowa wszystkich chorych (59%) to mieszkańcy Azji[3].
  4. Zapadalność na gruźlicę w Polsce wynosi 16,7 osoby na 100 000, jest jednak nadal wyższa niż średnia w krajach Unii Europejskiej (współczynnik 12,7 na 100 000 ludności w 2013 roku). W większości krajów UE zapadalność jest niska (np. Niemcy – współczynnik 5,3 na 100 000; Czechy – 4,8; Grecja- 4,9; Słowacja – 7,4). Zapadalność na gruźlicę wyższą niż w naszym kraju mają: Rumunia (83,5/100 000), Litwa, Łotwa, Bułgaria, Portugalia, Estonia[4].
  5. Gruźlica nie jest chorobą atakująca wyłącznie płuca. Może ona zaatakować praktycznie każdy narząd (np. gruźlica węzłów chłonnych, gruźlica stawów i kości, bardzo groźna gruźlica opon rdzeniowo-mózgowych u dzieci) lub wiele z nich jednocześnie (postać rozsiana). Statystycznie najczęściej jednak gruźlica atakuje płuca[5]. Gruźlicą można się zarazić poprzez bliski kontakt, na przykład długotrwałe przebywanie w pomieszczeniu, z osobą, która kaszle, odksztusza, mówi lub głośno się śmieje. Wtedy prątki gruźlicy krążą w powietrzu i wraz z ich wdychaniem dochodzi do zakażenia[6].

Więcej na temat szczepień można znaleźć na stronie www.zaszczepsiewiedza.pl

 

 

[1] http://www.medycynatropikalna.pl/chorobazakazna/34/gru%C5%BAlica

[2] http://www.medycynatropikalna.pl/chorobazakazna/34/gru%C5%BAlica

[3] http://szczepienia.pzh.gov.pl/main.php?p=3&id=91&sz=347&to=

[4] http://szczepienia.pzh.gov.pl/main.php?p=3&id=91&sz=346&to=

[5] http://gis.gov.pl/images/ep/wyja%C5%9Bnienia_do_fakt%C3%B3w_i_mit%C3%B3w_po_uwagach_igichp.pdf

[6] http://gis.gov.pl/images/ep/gru%C5%BAlica_-_najcz%C4%99%C5%9Bciej_zadawane_pytania1.pdf