Propolis – jego właściwości lecznicze

Propolisem jest nazywana mieszanka substancji żywiczych zebranych przez pszczoły miodne z części roślin, pąków i wysięków w północnej strefie umiarkowanej od Zwrotnika Raka po Koło Podbiegunowe. Głównym źródłem propolisu są pyłki topoli, wierzby, brzozy, olchy, buku i kasztanowca [5].

Propolis jest materiałem budowlanym oraz substancją o działaniu obronnym. Rój pszczół jest w stanie zebrać od 150 do 200 g propolisu w ciągu 1 roku [6].

Własności przeciwbakteryjne propolisu są jego podstawową cechą biologiczną, która została poznana przez ludzi i była wykorzystywana od czasów starożytnych w leczeniu zakażeń. Współczesna nauka zwróciła ponownie uwagę na propolis w latach 1960-ych. W ciągu ostatnich 50 lat pojawiło się wiele badań i analiz, w których potwierdzono wszechstronne działanie propolisu – przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe, cytotoksyczne, antyoksydacyjne, przeciwzapalne i immunomodulujące [1,2,7].

Tabela. Spektrum działania przeciwbakteryjnego i przeciwgrzybiczego propolisu

Bakterie                               Gram-dodatnie	Bakterie Gram-ujemne	Wirusy	Patogeny grzybicze
Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis,      Micrococcus glutamicus, Bacillus subtilis, Bacillus cereus, Sarcina lutea, Streptococcus pyogenes, Streptococcus mutans, Streptococcus faecalis,	Escherichia coli, Enterobacter cloacae, Klebsiella pneumonie,  Pseudomonas aeruginosa	Herpes virus, Influenza virus, HIV	Aspergillus niger, Saccharomyces cerevisiae, Candida albicans, Candida tropicalis, Candida glabrata, Cladosporium cladosporioides, Cladosporium sphaerospermum

 

Działanie immunomodulujące propolisu wyrażone jest oddziaływaniem stymulującym na aktywność makrofagów, a także wpływaniem na zwiększenie wskaźnika CD4/CD8 limfocytów [8]. Wykazano ponadto, że stosowanie preparatu powoduje zwiększenie wydzielania  cytokin przeciwzapalnych [4].

Skuteczność działania przeciwzapalnego preparatu wyrażana jest zmniejszeniem liczby neutrofilów i makrofagów w miejscu toczącego się procesu zapalnego, co sprzyja gojeniu się ran pooperacyjnych i pourazowych [8]. Równocześnie obserwuje się pod wpływem propolisu odbudowę uszkodzonej tkanki, namnażanie komórek naskórka i keratocytów, a także adherencje fibroblastów, co spowodowane jest stymulacyjnym działaniem preparatu na transformujący czynnik wzrostu beta (TGF-beta) [3].

Wskazania do stosowania propolisu są:

- u sportowców i osób wykonujących wzmożony wysiłek fizyczny w celu zwiększenia odporności,

- u chorych po zabiegach operacyjnych w celu wspomagania gojenia ran i wzmocnienia mechanizmów przeciwbakteryjnych,

- u chorych na przewlekłe choroby, w celu wspomagania mechanizmów obronnych,

- miejscowo – w zapaleniach gardła,

- na rany pourazowe i pooperacyjne w celu przyspieszenia gojenia i ochrony przeciwbakteryjnej.

 

Przeciwwskazaniem do stosowania propolisu są:

- reakcja alergiczna na produkty pszczele lub poszczególne składniki preparatu,

- nie należy stosować u kobiet w ciąży i karmiących.

 

Kwas askorbinowy

Dodatek 75 mg kwasu askorbinowego (witaminy C), który uczestniczy w procesach oksydacyjno-redukcyjnych, wpływa znacząco na przekształcanie proliny w hydroksyprolinę i lizyny w hydroksylizynę w czasie syntezy kolagenu. Proces ten warunkuje prawidłowy rozwój chrząstki, kości, zębów oraz prawidłowy proces gojenia ran, także poprzez utrzymanie mechanicznej odporności ścian kapilar naczyniowych.

 

            Fitosterole roślinne

Obecność w preparacie 75 mg fitosteroli roślinnych powoduje, że wykazuje on działanie zmniejszające stężenie frakcji LDL cholesterolu we krwi, a także redukuje stężenie nasyconych kwasów tłuszczowych i dodatkowo reguluje obieg cholesterolu w organizmie

 

 

PIŚMIENNICTWO

1. Bankova V, Popova M, Trusheva B.: Propolis volatile compounds: chemical diversity and biological activity: a review. Chem Centr J. 2014; 8:28-36.
2. Banskota AH, Tezuka Y, Kadota S.: Recent progress in pharmacological research of propolis. Phytother Res. 2001; 15:561–571.
3. de Moura SA, Negri G, Salatino A, et al.: Aqueous extract of brazilian green propolis: primary components, evaluation of inflammation and wound healing by using subcutaneous implanted sponges. Evid Based Compl Alternative Med. 2011; 2011:748283.
4. Dimov V, Ivanovska N, Manolova N, et al.: Immunomodulatory action of propolis. Influence on anti-infectious protection and macrophage function. Apidologie. 1991; 22:155-62.
5. Ghisalberti EL.: Propolis – review. BeeWorld. 1979;60:59–84.
6. Martinotti S, Ranzatyo E.: Propolis: a new frontier for wound healing? Burns Trauma. 2015; 3(9):1-7.
7. Sforcin JM, Bankova V.: Propolis: is there a potential for the development of new drugs? J Ethnopharmacol. 2011; 133:253–260.
8. Toreti VC, Sato HH, Pastore GM, et al.: Recent progres of propolis for its biological and chemical compositions and its botanical origin. Evid Based Compl Alternative Med. 2013; 2013:697390.